​شماره ۲۶ تا ۲۹ مردم‌نامه (پاییز ۱۴۰۲ تا تابستان ۱۴۰۳) شامل گفتارهای متنوعی درباره تاریخ مردم است. در بخش تاریخ سیاسی، به مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه پرداخته‌ایم. هم‌چنین، مروری‌ بر قرائتی دیگر از منازعه لرد مینتو و سرهارفورد جونز کرده‌ایم. در بخش تاریخ ورزش، به تفسـیر پیامدهای تاریخی ورود فوتبال به زندگی ایرانیان و شـکل‌گیری فوتبال ایرانی به مثابه مردمی‌ترین ورزش روزگار معاصر ایران پرداخته‌ایم. در بخش تاریخ جنسیت، از وجود محوری عروسک در مجالس زناِن عصرِ قاجاریه سخن گفته‌ایم. در بخش تاریخ نهادهای آموزشی، به دشواری‌ها و کاستی‌های تأسیس نخستین مدارس نوین در کرند غرب پرداخته‌ایم. دیگر بخش‌های این شماره شامل گفتارهایی در حوزه تاریخ ادبیات مردم، تاریِخ‌ نهادهای مذهبی، تاریِخ‌ اصناف و پیشه‌ها، کتابگزاری و تاریخ در ترازو است. با ما همراه باشید و تاریخ مردم را در مردم‌نامه بخوانید. 

با آنکه جماعت تجار در پایتخت و شـهرهای بزرگ از منزلـت اجتماعی و قدرت اقتصـادی و تا حدی از نفوذ سیاسی بهره‌مند بودند و در رده پایین اعیان شهرها جای داشتند، لکن دل‌بخواهی بودن امور و نبودن ضوابط معین در روابط میان عمال دیوانی و قشرهای دیگر اجتماعی و به‌خصـوص تعدیات حکام ولایات به جماعت تجار موجبـات تعرضـات و درگیری‌های مـداوم میان آنان و عمـال دیوانی را فراهم می‌سـاخت. این وضع در زمانی کـه مبادلات تجاری رو به افزایش می‌گذاشـت و نقش تجار در اقتصاد کشور اهمیت بیشتری می‌یافت و قدرت اقتصادی آنان رو به فزونی می‌رفت. ​​​​​​​

​فوتبال در ایران با رخدادهای آن متولد شد. مسابقات محلی، آموزشگاهی، باشگاهی، منطقه ای درون مرزی، منطقه‌­ای برون مرزی و بین المللی و حواشی اجتماعی و سیاسی مسابقات در راس این مثلث می گنجد. توضیح آن که، نخستین گزارش از بازی فوتبال در ايران، ما را به سال ۱۲۷۷ خورشیدی هدایت می کند. گویا در این سال انگلیسی­‌های مقیم اصفهان و ارامنه  مسابقه ای دادند و پسران ظل السلطان حاکم اصفهان این بازی را پسندیده و از کريکت جالب‌تر یافتند. در سال‌های بعد نیز بین تیم‌های کارمندان سفارت انگلیس، بانک شاهنشاهی، اداره تلگراف هند و اروپا  در میدان مشق تهران مسابقاتی انجام می شد.

جعفر شهری در جلد سوم کتاب «تهران قدیم» ذکری از برخی مجالس زنانه به میان آورده که در آن‌ها گروهی از زنانِ «چاق خوش بدن»، سرخاب سفیداب مالیده و گروهی دیگر آرایش مردانه کرده و «عریان و نیمه عریان» وارد مجلس شده به آواز و رقص و نمایش پرداخته‌اند. همچنین زنان در طول مجلس عروسک‌هایی را آرایش کرده و در مواردی عروسک را در پایان مجلس آتش زده‌اند. اما چرا عروسک؟ تفسیر من از وجود محوری عروسک در این مجالس زنانه این است که مي‌توانیم عروسک‌ و نقش عروسک را بازمانده از آئين‌های مرتبط با ساحرگان کهن و محافل سحر و جادو در نظر بگیریم.​​​​​​​

میرزا فتحعلـی آخوندزاده چه در زمان حیـات و چه پس از مـرگ تا به امـروز چهره‌ای مطرح بـوده و بارها و بارها دربـاره او و آثـارش نوشـته‌اند. آخونـدزاده را اولیـن روشنفکر ایرانی در معنای مدرن آن دانسته‌اند و از آنجا که شـکل‌گیری ادبیات مدرن کودک و نوجوان در ایران هم تابع و پیامدی از شـکل‌گیری اندیشـه و تفکر مدرن دانسته شده، معمولاً در تاریخ ادبیات کودک ایران، بحث دربـاره زایش گونه نو و غربی خواندنی‌های کودکان را با نوشته‌های آخوندزاده درباره تغییر خط فارسی، درباره نقد ادبی، و داستان و نمایشنامه‌های مدرن او آغاز کرده‌اند. . با این حال معمولا حرفها درباره نسبت او و ادبیات کودک از چند سطر اجمالی و تعارف‌آمیز فراتر نرفته است.

پـس از شکسـت قـوای روسـیه از نیروهای فرانسـوی و امضـای معاهده تیلسـیت میان الکسـاندر اول و ناپلئون بناپـارت، فرمانفرمـای انگلیسـی هند و مقامـات وزارت خارجه بریتانیا بیدرنگ به اندیشه تجدید روابط با ایران افتادند تا در صورت تداوم اتحاد فرانسه و روسیه و تهدید هند، مانع از همراهی حکومت قاجار با متحدین گردند. دومین سفر سـروان جان مالکم و ماموریت سر هارفورد جونز به عنوان سفیر دولت انگلیس به ایران در پی همین رهیافت انجام شد. پس از ناکامی مالکم در رساندن خود بـه تهـران، جونز این توفیق را یافت تا در آسـتانه خروج ژنرال گاردان از ایران، خویش را به دربار قاجار رساند و کمی بعد دومین عهدنامه ایران و انگلستان را به نام معاهده مجمل تدارک بیند.

کرنـد غـرب در شـمال غربی کرمانشـاه قـرار دارد؛ در میانه شـهرهای اسـلامآباد غرب (با فاصله ۳۵ کیلومتر) و قصرشـیرین (بـا فاصلـه ۷۷ کیلومتر) کرنـد به لحاظ جغرافیایـی از شـمال به ثلاث باباجانـی (اورامانات) از شرق به بخش مرکزی و ماهیدشت غربی و سنجابی، از جنوب به اسید آباد و کفرآور و از غرب به سرپل‌ذهاب محدود است. در کرند جماعتی از یهودیانی زندگی می‌کردند که به کسب و کار و تجارت اشتغال داشتند و با تجار و بازرگانان کلیمی بین النهرین در ارتباط بودند. جامعه کرند پس از جنبش مشـروطه و حوادث جنگ بین الملل اول از پوسـته سنتی خـود بـه تدریج بیرون آمـد و مهیای پذیرش تغییر و تحولات نـو در عرصه آموزش گردید. ​​​​​​​

​تاریخ‌نگاران و دیگر نویسندگان به روش‌هایی متفاوت از آلبوم‌ها و عکس‌های خانوادگی استفاده می‌کنند. با تحلیل بصری و استفاده از روش‌های ملهم از روانکاوی، برخی از پژوهشگران از عکس‌ها برای واشکافی مناسبات بین اعضای خانواده بهره می‌برند. ولی من استفاده از روش‌های تاریخ‌نگاران «اشیا روزمره» را پربارتر یافته‌ام ... عکس، به ویژه عکس‌های خانوادگی، به قول شری ترکل، اشیایی «خاطره برانگیز» هستد و جدایی‌ناپذیری اندیشه و احساس را در رابطه ما با اشیا برمی‌نمایند.

آنچه «تاریخ معماری مردم» یا «تاریخ مردم در معماری» را از دیگر اقسام تاریخ معماری ممتاز می‌کند ویژگی‌ای در موضوع، یا ویژگی‌ای در روش نیست؛ بلکه ویژگی‌ای در دیدگاه است. در نگاهی وسیع‌تر، می‌توان معماری را افزون بر محصول معماری، به عاملان معماری و مسیر معماری و همۀ ساز و کارهای مربوط به آن اطلاق کرد. مقصود از معماری مردم جستنِ عکس مردم و رنگ مردم در هر معماری‌ای است...در سخن مولانا شواهد بسیاری از بناهای عوام یا زندگی عوام در بناها هست؛ از جمله خانه و مسجد.

​کارگران هندی صنعت نفت ایران، نزدیک به نیم قرن شکل‌های گونه‌گون کاری را تجربه کردند. آنان با استخدام اجباری به عنوان کارگر  متعهد خدمت در زمان جنگ، کارگر آزاد روزمزد و یا کارگر استخدام شده با قرارداد‌های جمعی شکل گرفته بر اساس قوانین کار مستعمراتی، در صنعت نفت ایران جای گرفتند. با حفظ پس‌زمینه استعماری، هدف این پژوهش جز این نیست که گزارشی از کارنامه و زمانه این کارگران به دست دهد. اینکه بود و باششان، کار و زندگی‌شان چگونه بود و قبول و رد جامعه میزبان را چگونه برتافتند.

​​آثار تناولی شامل چند موضوع است که وی آنها را - که تقریبا در  همه آثارش مشترکند- در این بسترها به نمایش می‌گذارد. از آثاری که تناولی در ساخت و به تصویر کشیدن آن تلاش‌هایی کرده و آثاری را درباره آن خلق کرده، شیر است؛ که گاهی تنها و گاهی همراه با خورشید به کار رفته است. وی از این نماد یا به عبارتی دیگر از این عنصر تصویری در آثار مختلف تجسمی بهره برده است. شیر در فرهنگ و تاریخ ایران نقش بسیار پررنگی دارد. تصویر ۸ [بالا] یاد‌آور شیر‌های سنگی بختیاری است.

جنبش مشروطه زمینه انتشار جراید تخصصی طنز را در ایران فراهم کرد. پنج ماه پس از صدور فرمان مشروطیت، طنزنامه آذربایجان (بهمن ۱۲۸۵- آبان ۱۲۸۶ش.) منتشر شد که حامی‌اش ستارخان بود و الگویش طنزنامه مشهور ملانصرالدین ‌‌(۱۳۱۰-۱۲۸۵ش.) که آن سال‌ها در تفلیس منتشر می‌شد.‌مهم‌ترین مانع طنزنامه‌ها سانسور بود و طنزپردازان مجبور بودند همواره دست به عصا حرکت کنند. علی‌رغم محدودیت‌هایی مانند سانسور، طنزنامه‌ها علاوه بر ایجاد انبساط خاطر، تاثیر عینی قابل توجهی در جامعه داشتند.

​​سرقت به شکل‌های مختلف و با روش‌ها و شیوه‌های متفاوتی انجام‌ می‌شد. در واقع، سارقان برای ارتکاب سرقت روش‌های جدیدی اتخاذ می‌کردند و از آنجا که تکرار یک شیوه موجب آگاهی مردم و ناکارآمدی آن می‌شد، در طول تاریخ اسلام‌، تنوع و گوناگونی شیوه‌های سرقت دیده می‌شود. در دزدی‌های شهری، دزدی و سرقت از مغازه‌ها و دکاکین از شایع‌ترین نمونه‌های سرقت در ایران و جهان اسلام محسوب می‌شد... برخی از دکان دارها، برای ممانعت از سرقت، شب را در دکان خود سپری می کردند.